Laat je meevoeren langs « Le Château de Bioul », « Le Domaine du Chenoy » (Moustique 01.08.2018) of « Le Domaine de Mellemont » (Express.be 16.07.2018). Ook tal van Vlaamse wijnbedrijven zoals Dappersveld-Woestyn te Lennik (HLN 28.07.2018), wijngaard Kampenberg te Vlierzele (HNB 24.07.2018), wijndomein Hoenselhof in Borgloon (De Standaard 23.07.2018), wijngaard Ten Bunder in Aarschot, wijndomein Kluisberg in Bekkevoort, wijndomein Danouise in Houwaert (HLN 26.07.2018) of wijnhoeve D’Hellekapelle  in Loker-Heuvelland (https://www.focus-wtv.be/nieuws/zon-en-hitte-zijn-zegen-voor-de-wijnbouwers) werden bezocht.

Door de zuiderse weersomstandigheden wordt alom gespeculeerd op een recordoogst en een ‘grand-cru’ jaar.

Maar hoe beïnvloedt de opwarming van de aarde de kwaliteit van de Belgische wijn? Guido De Mets, doctor in bio-engineering en expert op vlak van wijn kwaliteit, plaatste voor ons één en ander in een deskundig perspectief.

Processen die het uitzicht van de aarde veranderen, zoals continentale drift en glaciatie, gebeuren op een lange tijdschaal, die deze van de nabije toekomst ver overschrijdt. Maar de huidige opwarming van de aarde lijkt op dit vlak een uitzondering te zijn. Sinds het begin van de 20ste eeuw is de gemiddelde temperatuur met 0.8 °C gestegen. De huidige modellen voorspellen een verdere stijging van 0,3 °C tot 4,7 °C tegen het einde van de eeuw. Als belangrijkste oorzaak wordt de snelle toename van broeikasgassen in de atmosfeer met de vinger gewezen te wijten aan steeds hogere CO2-emissies door menselijke activiteit. Op relatief korte termijn kan dit resulteren in het smelten van polaire ijskappen en gletsjers wat op zijn beurt zal leiden tot een stijging van de zeespiegel met 0.2 m tot 2 meter. Verder voorziet men een verhoogde UV-B straling en worden meer extreme weersomstandigheden, met periodes van langdurige droogte en overstromingen verwacht.

Men kan zich terecht afvragen of dit ook gevolgen zal hebben voor de wijnbouw. Een verhoging van de temperatuur is echter niet per se negatief. Wel zal de wijnboer wel rekening moeten houden met een vervroegde en versnelde levenscyclus van de plant. Bovenop de tendens voor hogere suikerconcentraties en meer alcoholische wijnen wordt vandaag op vele plaatsen 2 tot 3 weken vroeger geoogst dan bij de aanvang van de 20ste eeuw. Problemen ontstaan echter wanneer de druivenplant regelmatig wordt blootgesteld aan temperaturen boven 30°C. Deze conditie leidt tot een vermindering of zelfs stopzetting van het plantmetabolisme en ongewenst waterverlies door evaporatie. Dit maakt een wijngebied ongeschikt voor wijnbouw. De voordelen van een verhoogde CO2 concentratie kunnen dus volledig verdwijnen bij extreem hoge temperaturen.

De meest pessimistische prognose is dat tegen het einde van de 21ste eeuw ongeveer 80% van de huidige wijnregio’s zullen verdwijnen. De verwachte stijging van de zeespiegel kan ook laag gelegen kustregio’s in gevaar brengen, al zal een aantal van hen worden vervangen door nieuwe, koelere wijngaarden in Noord-Europa, New-Zeeland en West-Noord-Amerika. Tegen 2020 verwacht men dat de koudegrens voor de druiventeelt in het noordelijk halfrond zo’n 30 km noordwaarts zal opgeschoven zijn. Deze trend zal zich blijven doorzetten. Agrarische en technologische ingrepen die afkoeling en irrigatie bevorderen en druivenplanten meer resistent maken tegen warmte en droogte zullen het potentiële verlies aan wijngaarden verder moeten inperken.

Ook kunnen we kijken of de opwarming van de aarde de Belgische wijngaard gaat beïnvloeden, al blijft dit, omwille van de vele bepalende factoren, deels speculatief. Eind deze eeuw zal, volgens de meest extreme prognoses, de temperatuur van België gelijkaardig zijn aan deze van de Bordeauxstreek nu. Allicht mogen we rond 2040 de huidige Bourgondische temperaturen verwachten met een behoorlijke verschuiving van de koudegrens voor de druiventeelt naar het Noorden. De huidige generatie Belgische wijnbouwers zal allicht niet meer kunnen profiteren van de opwarming van de aarde maar kan wel ingrijpende beslissingen nemen voor hun wijnmakend nageslacht. Zo kan men in de toekomst kiezen voor andere druivenrassen die nu nog problemen hebben om volledig rijp te worden. Ook zal men waarschijnlijk biologische methodes makkelijker kunnen implementeren. Men heeft echter nog geen duidelijk beeld van de evolutie van de neerslag en moet men ook rekening houden met andere dan veranderende klimatologische omstandigheden, zoals de keuze van het perceel, de snoei activiteit en de keuze van de oogstdatum, om wijn van goede kwaliteit te produceren. Bovendien zijn meer extreme weersomstandigheden, met periodes van langdurige droogte, overstromingen en wellicht ook meer en hevigere hagelbuien slecht nieuws voor de wijngaard van de Lage landen.

Guido is ook ALS-patiënt. Hij ontwierp een eenvoudig wijnproefformulier dat via de ALS Liga (+32(0)16/23.95.82, www.ALS.be) kan bekomen worden tegen een vrijwillige bijdrage.