Vinum Et Spiritus verwelkomt haar nieuwe voorzitter
Op 1 april 2021 geeft Dirk Van Ham, na vier jaar, de voorzittersfunctie binnen Vinum Et Spiritus door aan Bernard Zacharias, eigenaar en ceo van Distillerie Radermacher, gevestigd in Duitstalig België. Hoog tijd voor een terugblik op het voorzitterschap van Dirk.
Kan je ons nog eens vertellen hoe het voor jou allemaal begon, Dirk?
De regeringsbeslissing om vanaf november 2015 de accijnzen op wijnen en gedistilleerde dranken drastisch te verhogen heeft een ongekende impact gehad op onze sector. Het was in die periode alle hens aan dek en in die context was ik als voormalig Country Manager van Diageo Benelux zeer actief binnen de task force die hiertoe binnen onze federatie werd opgericht. Door mijn sterke betrokkenheid bij de kerntaken van de federatie werd mij bij het voortijdig vertrek van Marc Tillon als ondervoorzitter gevraagd om de toenmalige voorzitter Jacques Thienpont in zijn taken bij te staan. Ik ben er als het ware op een natuurlijke wijze ingerold want toen het voorzitterschap van Jacques in April 2017 ten einde kwam heb ik er geen moment aan getwijfeld om het voorzitterschap van Vinum Et Spiritus te aanvaarden.
Wat houdt zo een voorzitterschap in en hoe begin je er eigenlijk aan?
De voorzitter maakt deel uit van een groter geheel. Samen met de Algemeen Directeur, de medewerkers, de interne comités en externe experten heb ik veel aandacht besteed aan de correcte analyse van specifieke thema’s, aan de uitwerking van een gebalanceerde sectorpositie, aan het opzetten van een passende interne en externe dialoog en aan het mogelijk maken van sterke samenwerkingsverbanden. Noem het gerust een verdere stroomlijning en professionalisering van een hedendaagse belangenvereniging.
Aan relevante thema’s en concrete doelstellingen is er binnen onze sector geen gebrek. De lijst wordt jaar na jaar langer. En op de één of andere manier zijn ze bijna allemaal met elkaar verbonden.
Het komt er op aan om de leden maar eveneens de externe stakeholders voor elk van de prioritaire thema’s een goed onderbouwd verhaal te brengen waarvan ze de meerwaarde zien zodat je hun steun geniet. In een organisatie met een hybride aandeelhoudersstructuur is dat niet altijd evident. Door de onderscheiden belangen die al eens tegengesteld kunnen zijn, vormt het stroomlijnen van concrete inzichten een constante evenwichtsoefening die de duidelijkheid en werkbaarheid van het uiteindelijke standpunt niet in het gedrang mag brengen.
Op welke realisaties kijk je na vier jaar met tevredenheid terug?
Het voorzitterschap van een belangenvereniging neem je niet op uit eigenbelang maar wel om de ledengemeenschap een stap vooruit te helpen. Als ik terugblik dan zie ik vooral een grotere betrokkenheid en eensgezindheid van de leden in de besluitvorming van de federatie en een grotere bekendheid van de federatie en haar standpunten bij politieke en maatschappelijke stakeholders. Voorts ben ik uitermate fier op de veerkracht die onze leden hebben getoond tijdens de moeilijkste maanden van de covid19 pandemie. Sommige handelaars hebben onder impuls van de nieuwe generatie eindelijk de stap richting e-commerce gezet, meer dan twintig stokerijen hebben maatschappelijk engagement getoond en zijn vrij snel handgel en ontsmettingsalcohol beginnen produceren voor ziekenhuizen en zorginstellingen. Tenslotte ben ik dankbaar voor de steunmaatregelen die onze ondernemers hebben genoten. Het was mijn doel om de federatie na mijn mandaat in een betere positie achter te laten. Of dat gelukt is laat ik aan anderen over om te beoordelen maar persoonlijk vertrek ik wel met het gevoel dat ik wat stenen in de rivier heb kunnen verleggen. Maar het werk is niet af.
Welke goede raad zou je je opvolger nog willen meegeven?
Bernard Zacharias is een ondernemer in hart en nieren en is ondanks zijn relatief jonge leeftijd al zeer veel jaren lid van Vinum Et Spiritus. Hij heeft de ontwikkelingen binnen onze federatie op de voet gevolgd, als lid, als bestuurder, als voorzitter van het comité Belgische Productie en als lid van het Uitvoerend Comité. Hij komt dus beslagen op het ijs.
Tijdens de diverse voorbereidingsgesprekken die we de voorbije maanden samen hebben gehad heeft Bernard zijn professionele liefde voor onze federatie meermaals bevestigd. De toekomst van de federatie lijkt dus in goede handen te zijn. Mijn advies naar Bernard zou er in bestaan om verder te gaan op de ingeslagen weg maar vooral de passie en de liefde voor onze mooie producten nog meer uit te dragen.
Proficiat Bernard met je verkiezing als nieuwe voorzitter van Vinum Et Spiritus. Je bent als ondernemer al vele jaren een actief lid van de federatie. Maar wie is Bernard Zacharias ?
Ik ben inderdaad de eigenaar en CEO van Distillerie Radermacher uit Raeren in de Oost-Kantons, vlak bij de Duitse grens. De stokerij werd in 1836 opgericht door mijn betovergrootvader Peter Radermacher. Na mijn studies Germaanse filologie heb ik in 1989, op 22 jarige leeftijd, het bedrijf overgenomen. In die periode van meer dan 30 jaar zijn we verder geëvolueerd maar zijn we tegelijk trouw gebleven aan de familietraditie en haar oude regionale recepten.
Dit jaar wordt een nieuwe mijlpaal in de geschiedenis van ons bedrijf want nog voor de zomer starten we met de bouw van een gloednieuwe warme stokerij die onze artisanale productie verder zal moderniseren.
Jouw moto is dus ‘stilstaan is achteruitgaan’ !
Ja, want een ondernemer moet altijd vooruitziend zijn. In de mate van het mogelijke proberen we met ons management steeds enkele jaren vooruit te denken. Maar dat lukt niet altijd want de corona crisis hebben we niet zien aankomen.
Maar sedert enkele jaren heeft mijn dochter Line diverse operationele functies opgenomen in de stokerij. Met onze nieuwe installaties investeren we dus verder in de toekomst van ons familiebedrijf.
Je kandidatuur werd unaniem voorgedragen door de Raad van Bestuur. Wat maakt van jou de geschikte kandidaat voorzitter?
Ik denk niet dat er zich zeer veel kandidaten hebben aangeboden (zegt hij met een knipoog). Het verhaal van mijn kandidatuur vertoont grote gelijkenissen met die van Dirk destijds. De voorbije vijf jaren heb ik als voorzitter van het comité Belgische Productie, één van de drie segmenten binnen onze federatie, zeer veel contacten gelegd met wijnbouwers en spirit producenten in alle regio’s van het land. Ik ben viertalig en dus bestaan er voor mij eigenlijk geen grenzen. Het is één grote familie van landbouwers en artisanale vakmensen met ondernemers mentaliteit. Ik heb mij ingezet om de banden tussen deze ondernemers sterker te maken. Ik heb binnen het Uitvoerend Comité aandacht gevraagd voor hun specifieke belangen en behoeften. Maar ik heb tegelijkertijd hun medewerking gevraagd bij het uitdenken en realiseren van concrete oplossingen voor specifieke maatschappelijke behoeften. Wanneer je hierin verzeild geraakt dan rol je na verloop van tijd bijna automatisch in een functie met beleidsverantwoordelijkheid.
Vermoedelijk heb je al een goed idee van activiteiten waarmee je als kersvers voorzitter wil starten.
Verwacht van mij geen tabula rasa. Dirk en het team van Geert en Muriel hebben de voorbije jaren samen met de leden een mooie weg afgelegd. Het zal er op aankomen om de continuïteit hiervan te garanderen. Maar we hebben binnen de Raad van Bestuur een goed akkoord gevonden over een evenwichtig activiteitenplan. Dus dat zit goed.
Het lijkt me essentieel om van bij het begin voeling te houden met wat leeft in de drie segmenten van onze leden. Tegelijk wil ik van bij de start graag kennis maken met de vertegenwoordigers van de diverse koepelorganisaties waar Vinum Et Spiritus lid bij is.
Als de wittebroodsweken voorbij zijn begint het echte werk. Waaraan zal er volgens jou op korte termijn de meeste aandacht besteed worden?
We mogen niet blind zijn voor de gevolgen van Covid19. Zowel maatschappelijk als economisch. Een efficiënte uitrol van het vaccinatieplan is wellicht de enige garantie op het herstel van het maatschappelijk leven. Er lijkt licht aan het einde van de tunnel maar de weg is nog lang en onzeker. Ondertussen blijft de horeca gesloten. Terwijl de horeca uitbater (terecht) geniet van diverse steunmaatregelen is dit veel minder het geval voor de toeleveranciers wiens bedrijfsactiviteiten tijdens de lockdown – welliswaar beperkt – konden verdergezet worden. Sommige collega’s krijgen het moeilijk. Het is dan ook belangrijk dat we de overheden en virologen kunnen overtuigen van een geleidelijke normalisatie van de horeca activiteiten. Daarom heb ik onlangs samen met vijftien andere Belgische CEO’s een open brief ondertekend om te pleiten voor duidelijkheid ivm de heropening van horeca op 1 mei en voor de mogelijkheid om vanaf de Paasvakantie de terrassen te heropenen met behoud van de toegekende steunmaatregelen. De idee ivm de geleidelijke normalisering geldt ook voor het winkelgebeuren waar het organiseren van tastings met respect voor de bestaande protocollen stilaan opnieuw tot de mogelijkheden moet gaan behoren. Indien daarentegen het proces van geleidelijke normalisatie binnen afzienbare tijd niet zou kunnen gerealiseerd worden, dan zal het er op aan komen om bijkomende steunmaatregelen te eisen voor de horeca toeleveranciers zodat de continuïteit van hun onderneming niet in het gedrang zou komen.
En op langere termijn, welke prioriteiten stelt Vinum Et Spiritus voorop?
Het succes van onze sector tijdens de volgende vijf à tien jaar zal bepaald worden door de competitiviteit van onze bedrijven, de mate waarin de consumptie van onze producten deel uitmaakt van een evenwichtige levensstijl en door de mate waarin het streven naar een circulaire economie betaalbaar blijft en ten volle gaat deel uitmaken van onze bedrijfsvoering.
Ondanks de gigantische budgettaire uitdagingen waar ons land mee geconfronteerd wordt blijven we aandacht vragen voor een werkbare fiscale architectuur. De accijnstarieven die van toepassing zijn op onze producten zijn zodanig hoog dat door het prijsverschil met gelijkaardige producten in de buurlanden elk jaar meer en meer consumenten maar ook handelaars hun drankvoorraad over de grens gaat kopen. Dit schadelijke fenomeen van grensaankopen moet dringend stoppen in het belang van de sector maar ook van de overheid. En wanneer we binnen de Europese eenheidsmarkt onze grenzen niet kunnen afsluiten dan moeten de accijnstarieven naar beneden herzien worden tot op het niveau van de tarieven in de buurlanden.
De overgrote meerderheid van de Belgen drinkt alcohol op een gematigde en verantwoordelijke wijze. Dat belet niet dat we via onze federatie actief willen meewerken om een mentaliteitswijziging te helpen realiseren bij de consument opdat concrete situaties van alcoholmisbruik zoals ‘binge drinking’ of alcohol achter het stuur sterk zouden verminderen. Dit vergt een breed overleg met onze overheden en sociale organisaties maar ook met de distributiesector en met de horeca sector. In dat overleg moeten we blijk geven van een verregaande en concrete vorm van verantwoordelijkheidszin en sociaal engagement. Maar we zullen niet toelaten dat de hele sector wordt gedemoniseerd omwille van één of andere vorm van alcoholmisbruik bij een kleine minderheid van onze bevolking.
Het streven naar een duurzame handel en productie is een bijzonder ruim en actueel thema waarvan we de impact niet mogen onderschatten. Verpakkingen zijn niet meer weg te denken uit het dagelijkse leven. Ze beschermen het product, zorgen voor voedselveiligheid, vermijden voedselverspilling, vereenvoudigen transport en informeren consumenten. Tegelijk zorgen ze voor vervuiling en is er nood aan efficiënte recyclage. We moeten openstaan voor vernieuwingen en daarom is onze betrokkenheid bij deze technologische ontwikkelingen van groot belang. Maar sector moeten we er over waken dat de opgelegde verplichtingen in evenwicht blijven met de economische uitdagingen en technische mogelijkheden van bedrijven. Deze waakzaamheid geldt trouwens ook ten aanzien van tal van andere opgelegde milieu-investeringen (zoals energiebesparingen, waterzuivering en –filtratie, …).
Echte ecofiscaliteit dooft uit wanneer de beoogde gedragsverandering wordt bereikt. Maar bestaande heffingen en nieuwe (regionale) belastingen hebben doorgaans een budgettaire bedoeling. In overleg met onze overheden moeten we hier een goed evenwicht in behouden.
Welke rol ziet u hierin voor uzelf weggelegd?
Je zal me niet gauw betrappen op micro-management. Voor het dagelijks beleid kunnen we binnen de federatie immers terugvallen op een uitstekend team dat mij van alle ontwikkelingen op de hoogte brengt en de interne vergaderingen tot in de puntjes voorbereidt.
De fundamentele rol van een beroepsfederatie bestaat er in de krachten van de individuele leden en segmenten te bundelen en in te zetten voor een gemeenschappelijk belang. Beschouw mij dus vooral als een verbinder, een bruggenbouwer. Je mag het belang van deze rol niet onderschatten, zeker niet in een organisatie met een hybride samenstelling zoals bij ons.
Ik geloof sterk in de idee dat we een federatie zijn ‘voor maar ook door de leden’. Door de veelheid van relevante en complexe thema’s is het ontzettend belangrijk dat we kunnen terugvallen op werkgroepen en comités waarin de expertise van leden kan benut worden. Misschien wordt ik nog wel een ‘headhunter’ of een talent scout in het voetbal die de goede spelers uit de regionale ploegen komt vragen om eens een matchke te spelen met de nationale ploeg.
Als ondernemer en producent ben ik ongelofelijk fier op ons vakmanschap en zal ik niet enkel de standpunten van de federatie ivm voormelde centrale thema’s mee ondersteunen en begeleiden maar zal ik zeker ook een ambassadeur zijn voor onze spirits en wijnen, voor onze stokerijen en wijnbouwers.
Hartelijk dank voor dit interview. Wij wensen jullie een prachtige toekomst.