Alcohol in het verkeer

Sinds december 1994 bepaalt de verkeerswetgeving dat rijden (met de wagen, de motorfiets of brommer en met de fiets) vanaf 0,5 promille alcohol in het bloed strafbaar is.

Voor beroepschauffeurs (bestuurders van vrachtwagens, bussen, taxi’s, ambulances, …) is de wet sinds 1 januari 2015 verstrengd. Zij dienen zich te houden aan een alcohollimiet van 0,2 promille. Deze chauffeurs zijn na het drinken van één glas strafbaar, wat in de praktijk neerkomt op nultolerantie t.a.v. het drinken van alcohol.

Bij de vaststelling van overmatig alcoholgebruik tijdens een controle kan de politie onmiddellijk een boete van 179 euro innen of voor hetzelfde bedrag een minnelijke schikking treffen. Er is sowieso een rijverbod van minimum drie uur voorzien. De rechter kan echter altijd een hogere boete uitspreken, tot 3.000 euro, en het recht tot sturen ontzeggen.

Dat is zeker het geval vanaf 0,8 promille. Bij een minnelijke schikking betaalt de betrokkene 420 tot 1.260 euro, afhankelijk van het precieze alcoholgehalte in zijn bloed. Het recht tot sturen wordt minimum zes uur ontnomen en het rijbewijs kan onmiddellijk ingetrokken worden, wanneer het rijgedrag gevaarlijk is voor de verkeersveiligheid. In dit geval kan de rechter kan boetes van 1.600 tot 16.000 euro uitspreken.

Vinum Et Spiritus steunt elke wetgeving en alle inspanningen van de overheid om incidenten en ongevallen op de weg, als gevolg van rijden onder invloed, tot nul te herleiden.

Alcohol en reclame

Sinds 12 mei 2005 is er in België een ‘Convenant inzake reclame voor en marketing van alcoholhoudende dranken’ van kracht. Het is een co-regulering tussen de alcoholindustrie, consumentenorganisaties en de regering met afspraken over de reclame van alcoholhoudende dranken.

Op 25 januari 2013 ondertekende Vinum Et Spiritus samen met de Belgische Brouwers, COMEOS (de federatie van de distributiesector), de horecafederaties, de consumentenorganisaties OIVO, Testaankoop en de toenmalige minister van Volksgezondheid Onkelinx een nieuw Convenant.

Het Convenant legt diverse beperkingen op qua volume of inhoud van reclameboodschappen voor alcoholische dranken.  Zo mag reclame o.a. niet gericht zijn op minderjarigen of zwangere vrouwen, mag er geen verband gelegd worden tussen alcoholconsumptie en de verbetering van de gezondheid of sportprestaties en is elke reclame verboden in de bioscoop tijdens de vertoning van een film die zich richt tot minderjarigen.

De Jury voor Ethische Praktijken inzake Reclame (JEP) onderzoekt bovendien of de reclameboodschappen van de sector in overeenstemming zijn met de regels inzake reclame-ethiek. Zij baseert zich daarvoor op brede regelgeving, w.o. het Wetboek Economisch Recht en de zelf-disciplinaire codes.

Er bestaat momenteel geen bewijs van een causaal verband tussen reclame en drinkgedrag. Toch kan niet ontkend worden dat reclame als doel heeft het publiek te informeren en te beïnvloeden. In een geest van zelfregulering en verantwoordelijkheid nemen, organiseert Vinum Et Spiritus voor haar leiden opleidingen over verantwoorde marketing, reclame en sponsoring. Marketingacties, reclamecampagnes of sponsoring kunnen enkel gericht zijn op de bevordering van matig alcoholgebruik als deel van een evenwichtige levensstijl. Bovendien heeft de sectorfederatie zich recent akkoord verklaard met aanpassingen aan het alcoholconvenant met het JEP, dit met het oog op extra garanties voor een betere werking ervan.

Verkopen en schenken van alcohol

Op 31 december 2009 werd in het Belgisch Staatsblad de wetswijziging over de leeftijdsgrenzen voor het verkopen en schenken van alcohol aan jongeren gepubliceerd. Het gaat om een wijziging van de wet van 24 januari 1977 “betreffende de bescherming van de gezondheid van de gebruikers op het stuk van voedingsmiddelen en andere producten”. De wetswijziging werd van kracht op 10 januari 2010.

Door deze wet is het verboden om alcohol te verkopen, te schenken of aan te bieden aan
-16-jarigen. Het betreft hier alcoholhoudende dranken van meer dan 0,5% vol, zoals bier of wijn. De minimumleeftijd voor sterkedranken bedraagt 18 jaar. De verkopers of aanbieders van alcohol mogen aan elke persoon die alcohol of sterkedrank wil kopen de leeftijd vragen, opdat zij de wet niet zouden overtreden.

De consequenties van deze wetgeving voor het drinkgedrag van jongeren zijn verwarrend, omwille van een verschillende regelgeving voor enerzijds bier en wijn en anderzijds sommige tussenproducten die alcohol bevatten of sterkedranken. Een geharmoniseerde minimumleeftijd op 18 jaar voor alle alcoholhoudende dranken, zoals in vele van onze buurlanden, intense controle campagnes en het instellen van substantiële boetes voor onregelmatige verkoop, zouden de effectiviteit van het alcoholbeleid t.a.v. minderjarigen en jongeren sterk bevorderen.

Accijnsheffingen op alcohol

In november 2015 werden de accijnzen op alcohol flink verhoogd, met 31% op wijnen en 41% op gedistilleerde dranken.

Deze accijnsverhoging is niet alleen economisch en fiscaal contraproductief gebleken, maar werkt ook niet als gezondheidsmaatregel. De gevolgen van de accijnsverhoging op economisch vlak zijn niet alleen nefast voor de sector met dalende verkoopcijfers en dreigend jobverlies, voor de overheid zijn er tegenvallende accijns- en dalende BTW-opbrengsten.

Er is trouwens geen enkel hard bewijs dat de accijnsverhoging heeft geleid tot een significante daling van het overmatig alcoholgebruik of zelfs maar van de totale consumptie. Het heeft enkel een verplaatsing van het aankooppunt tot gevolg gehad. In Luxemburg bijvoorbeeld is het aantal grensaankopen sinds de accijnsverhoging gestegen met 40%. Verhoogde grensaankopen leiden tot een vertroebeling van de nationale alcoholstatistieken. Bovendien is de consument daardoor geneigd om net meer alcohol in te slaan, omwille van de verleidelijke prijsvoordelen in het buitenland. In een kleine, open economie zoals de Belgische – waar de helft van de bevolking op minder dan 50 kilometer van de grens woont – werken eenzijdige accijnsverhogingen niet. Dit standpunt wordt met ons gedeeld door OESO-experten.

Van bijzonder belang voor de gezondheid is tenslotte de negatieve of schadelijke impact van illegale alcohol. Namaakalcohol maakt mensen vaak ernstig ziek en kan zelfs dodelijk zijn

Vinum Et Spiritus bepleit dan ook voor een nieuw regelgevend kader voor accijnzen in lijn met het beleid in onze directe buurlanden. Een evenwichtige en efficiënte accijnsarchitectuur en een siginficante verlaging van accijnzen op wijnen en gedistilleerde dranken zou belangrijke, voordelige effecten hebben, zowel economisch (voor de sector), budgettair (voor de overheid) als op gezondheidsvlak (voor de consument.